Talentontwikkeling stimuleren, veel meer bezoekers in het Max Euwe museum ontvangen, bestaande activiteiten als het Pleinfestival voortzetten, een evenement organiseren in het kader van het Euwe-jaar en de continuïteit van het centrum garanderen door nieuwe sponsors te werven. Die taken stelt jurist mr. Fred Teeven (51) zich. Ruim een half jaar is hij nu voorzitter van het Max Euwe Centrum.
Teeven geniet bij het grote publiek bekendheid als voormalig officier van justitie. ‘Crimefighter’ wordt hij vaak genoemd, vanwege zijn rol in de justitiële vervolging van zware criminelen. Tegenwoordig is hij ook een bekende Nederlander als Tweede Kamerlid van de VVD. Zijn uitgesproken politieke kleur is geen beletsel voor zijn functioneren als voorzitter, ervaart Teeven. ‘Er gaan via mij deuren open voor het MEC en nadelen zie ik niet. Ik vind het eigenlijk wel leuk om als liberaal voorzitter te zijn. Ik kan het niet met cijfers onderbouwen, maar voor mijn gevoel zijn er naar verhouding meer linkse schakers. Maar dat is niet belangrijk. Het gaat er om dat schaken een sport voor iedereen is.’
Teeven heeft in zijn carrière nauwelijks nevenfuncties gehad. ‘Ik concentreer mij op mijn werk en dat wil ik goed doen. Toch is het belangrijk om niet helemaal in je werk op te gaan, dan raak je te gefocust en kun je een tunnelvisie ontwikkelen. De schaakwereld vind ik fascinerend. Via het MEC kan ik de zinnen af en toe verzetten. Ik heb vroeger regelmatig geschaakt en schaken is een prachtige sport. Eén van mijn twee dochters schaakt ook.’ Naast het MEC-voorzitterschap heeft Teeven één andere ook onbezoldigde nevenfunctie. Hij is lid van de Raad van advies van het Comité ter vervolging van oorlogsmisdadigers. ‘Ik was als officier van justitie betrokken bij het proces tegen Van Anraat die gifgas heeft geleverd aan het regime van Saddam Hussein. Daarmee zijn talloze Koerdische dorpen uitgemoord. Dergelijke figuren verdienen geld met het bewust massaal vermoorden van mensen. Het is de meeste verschrikkelijke vorm van criminaliteit. Samen met Christa van Velzen van de SP stel ik dergelijke kwesties regelmatig aan de orde in de Tweede Kamer.’
De politiek moet buiten het schaken blijven, maar het schaken als emancipatie-instrument mag af en toe wel in zijn politieke handelen doorklinken, meent Teeven. ‘Met staatsecretaris Nehabat Albayrak heb ik onlangs nog gesproken over schaken in gevangenissen. Dat zou prima passen in een nieuw beleid om individuele programma’s voor gedetineerden te ontwikkelen.’
Aan schaken zelf komt Teeven weinig toe. Deelname aan het parlementariërtoernooi in Corus moest hij dit jaar door een voorhoofdsholteontsteking aan zich voorbij laten gaan. Wel speelt hij binnenkort mee in het Torentjestoernooi, een jaarlijkse schaaksimultaan tegen een grootmeester in de Tweede Kamer. ‘Ik ga me wel wat meer met schaakstudie bezig houden want mijn huidige niveau staat me flink tegen.’
Ook wil hij de schaakwereld beter leren kennen. Een uitgelezen mogelijkheid daartoe is onder meer de halfjaarlijkse Max Euweborrel in het Holland Casino aan het Max Euweplein. Op die informele bijeenkomsten zijn tientallen topschakers, uitgevers, trainers, organisatoren, bestuurders, sponsors en andere mensen uit de schaakwereld aanwezig. Er is bijvoorbeeld een boekpresentatie en de laatste bijeenkomst interviewde MEC-bestuurslid IM Hans Böhm per telefoon Nederlands kampioen Anish Giri die een trainingskamp had ten huize van zijn coach GM Vladimir Chuchelov.
‘Op die bijeenkomsten wisselen mensen van gedachten. Zo ontstaan er spontaan nieuwe ideeën. Ook lopen mensen elkaar soms noodgedwongen tegen het lijf. Grootmeester Erik van den Doel heeft problemen met de KNSB en daar kon hij tijdens de Euweborrel informeel over spreken met KNSB-voorzitter Eddy Schuyer.’
Hoeveel tijd hij besteedt aan het MEC weet Teeven niet precies. Ik ben sinds mijn aantreden in juni 2009 in ieder geval bij iedere vergadering van het bestuur aanwezig geweest. Het dagelijks bestuur komt één maal per zes weken bijeen en het voltallige bestuur één maal per twee maanden. Daarnaast ben ik ook bij onze activiteiten zoveel mogelijk aanwezig. Op het jaarlijkse Pleinfestival loop ik de hele dag rond. Verder spreek ik met een aantal mogelijk nieuwe sponsoren.
Die nieuwe sponsoren zijn nodig om de continuïteit van het MEC te waarborgen. Het centrum heeft een financiële veer moeten laten doordat Global Chess de huur heeft opgezegd. Global Chess BV is een organisatie die zich ten doel stelt grote schaaktoernooien te organiseren en initiatieven op het gebied van schaakmarketing te ontwikkelen. De organisatie stond onder leiding van Bessel Kok, maar kwam om diverse redenen niet goed van de grond.
Belangrijker dan verwikkelingen in de internationale schaakpolitiek vindt Teeven dat het MEC zich aan zijn taken wijdt. ‘Het ontwikkelen van jeugdtalent is belangrijk. We concurreren niet met de KNSB, we willen aanvullend een bijdrage leveren.’ Een belangrijk initiatief vindt hij de schaakkaravaan, die nu langs Amsterdamse scholen trekt om daar het schaken te stimuleren. Mogelijk kan het initiatief in de toekomst ook worden uitgebreid naar andere steden en dorpen. Ook organiseert het MEC oefenmatches tussen talentvolle Nederlandse jeugdspelers en grootmeesters. ‘Beide zijn belangrijk. Topschaak stimuleert de populariteit van de sport en breedtesport vormt de basis van een piramide waaruit topspelers kunnen voortkomen.’
De vorige MEC-voorzitter Jan Nagel sprak in uitgebreide interviews met NRC en De Volkskrant over het initiatief van het MEC om via een jeugdscouting en -begeleidingsprogramma een nieuwe Nederlandse jeugdwereldkampioen op te leiden. In een comité van aanbeveling heeft onder meer de Amsterdamse burgemeester Job Cohen plaatsgenomen. ‘We moeten ons wellicht iets bescheidener opstellen’, zegt Teeven. ‘Maar we ontwikkelen wel degelijk initiatieven om Nederlandse talenten te helpen de wereldtop te bereiken. Nederland mag blij zijn met een wereldtalent als Giri die zo aan is komen lopen. Maar daarnaast zijn er meer talentvolle jongeren die we willen steunen door bijvoorbeeld oefenmatches en trainingen.’
Als het MEC talenten wil stimuleren, is een voor de hand liggende vraag waarom de KNSB-jeugdtrainingen niet (deels) in het MEC plaatsvinden. Het Max Euwe Centrum is ’the place to be’ zou je zeggen. In ieder geval zegt regelmatige bezoeker IM Yochanan Afek dat. De in Amsterdam wonende Israëlier heeft een grote staat van dienst als schaakorganisator, eindspelstudiecomponist, auteur, coach en trainer. Hij meent dat het MEC hier kansen laat liggen. Teeven relativeert dat. ‘Wij hebben onze ruimte aangeboden voor trainingen, maar om praktische redenen (het MEC is zondags en ’s avonds minder toegankelijk, daarnaast moet er dan een vrijwilliger aanwezig zijn om te openen – Eddy Sibbing) is dat er niet van gekomen.’
Aan extra initiatieven heeft Teeven geen behoefte. ‘Er gebeurt al veel. We moeten niet hoog van de toren blazen. Wat we nu doen, moeten we borgen en verder uitbouwen. Geen grote verhalen vertellen, gewoon doen waarvoor we bestaan.’ Dit jaar is benoemd door het MEC als ‘Euwe-jaar’. Het is 15 december 75 jaar geleden dat Amsterdammer Machgielis Euwe in 1935 de toen regerende wereldkampioen Alexander Aljechin onttroonde. In december van dit jaar zal het MEC een evenement organiseren. Binnenkort is hier meer over bekend.
Een aandachtspunt is het beperkte bezoek aan het Max Euwe museum, dat in het centrum is gevestigd. Terwijl het zich in hartje Amsterdam bevindt, weet nauwelijks iemand de weg er heen te vinden. Teeven heeft hierover overleg met de gemeente Amsterdam. ‘We onderzoeken hoe we het bezoek kunnen stimuleren, dat kan bijvoorbeeld door het in gemeentelijke publicaties voor toeristen te noemen. Misschien kunnen we het aantrekkelijker maken via rondleidingen door vrijwilligers. Dat zoeken we momenteel uit.’
In 2012 zal het MEC opnieuw de Euwe-ring uitreiken aan een schaker die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de schaaksport. Ook wordt sinds afgelopen jaar de schaker van het jaar gekozen door een de jury die bestaat uit oud-Nederlands kampioenen GM Hans Ree en IM Gert Ligterink, alsook directeur van het KNSB-bondsbureau IM Mark van der Werf. Onlangs hield Hans Bouwmeester de eerste Euwe-lezing in het centrum, dit voorjaar start een cursus schaakleraar, de bibliotheek met 10.000 titels is vier dagen per week voor publiek geopend en op het aanpalende Max Euweplein is een groot schaakspel waar eigenlijk altijd wel mensen een partij mee spelen. Via een halfjaarlijkse nieuwsbrief en de site www.maxeuwe.nl wordt de schaakwereld over allerlei ontwikkelingen geïnformeerd.
Amsterdam, de geboortestad van Euwe en de vestigingsplaats van het MEC, heeft niet de schaakcultuur die zij zich zou wensen. De wereldstad heeft geen team in de Meesterklasse, het Amsterdam Chess Tournament is ter ziele en er worden weinig Amsterdamse jeugdtalenten voortgebracht. Teeven vindt dat niet specifiek een aandachtspunt voor het MEC. ‘Dat is meer voor de Amsterdamse schaakverenigingen. Ik constateer wel met vreugde dat Peter Tames in zijn café Batavia tegen over het centraal station een interessant nieuw toernooi heeft neergezet. Dat wordt mede door het MEC gesponsord en het heet dit jaar de Max Euwe Challenge.’
De organisatie van het MEC bestaat uit een dagelijks bestuur, een algemeen bestuur, adviseurs, circa vijftien medewerkers en halftime beroepskracht Eddy Sibbing. ‘Al die mensen hebben hun deskundigheden en leveren hun inzet. Ik ben blij dat Sibbing als beroepskracht een continue factor is. Hij kent veel mensen, is toegankelijk en hij is een goede schaker en schaaktrainer. Onlangs hebben bestuur en medewerkers samen gegeten. Dat gebeurt eenmaal per jaar. De onderlinge sfeer is uitstekend en dat is een belangrijke voorwaarde voor een goed functionerend Max Euwe Centrum dat midden in de schaakwereld staat.’
Karel van Delft (4 februari 2010)