Wat zal Rupert bedoeld hebben toen hij Veselin Topalov als een ooievaar tekende? Was Veselin, net als een ooievaar, een bijzondere verschijning? Was er een nieuw kind (schaker) ter wereld gebracht?
De entree van Topalov in de mondiale schaakarena mag je zeker bijzonder noemen: ‘met stip’ kwam hij in 1993 in de top twintig van de wereld binnen, met een rating van 2635. Die ratingpunten waren voornamelijk vergaard in Spanje, waar hij diverse open toernooien wist te winnen. Dat Topalov geen eendagsvlieg was bewees hij datzelfde jaar door een toptoernooi in Madrid te winnen voor Kramnik en Anand. Veni, vidi, vici!
Vanaf dat moment was Veselin vaste gast in alle toptoernooien en zijn resultaten bleven uitzonderlijk goed. De vraag was wanneer hij zich zou gaan mengen in de strijd om de wereldtitel. Na enkele minder geslaagde pogingen wist hij in 2002 de finale te bereiken van het kandidatentoernooi, maar Leko bleek in de finale te sterk. Twee jaar later reikte Topalov tot de halve finale, maar nu was de latere wereldkampioen Rustam Kazimdzjanov zijn meerdere. Uiteindelijk had hij in 2005 in het Argentijnse San Luis succes. In een dubbelrondige achtkamp zou uitgemaakt worden wie er wereldkampioen zou worden. Op Kramnik en de gestopte Kasparov na, waren alle toppers aanwezig: Kazimdzjanov, Adams, Leko, Anand, Morozevitsj, Polgar, Svidler en natuurlijk Topalov. Hij begon subliem door de eerste helft van het toernooi met 6½ uit 7 (!!) af te sluiten. Hoewel hij daarna alle partijen remise speelde, kwam zijn titel niet meer in gevaar. Met 10 uit 14 bleef hij Svidler en Anand 1½ punt voor.
Kramnik had niet meegedaan omdat hij volgens ‘het pact van Praag’ recht had op een match tegen de wereldkampioen en die kwam er een jaar later. Dat was tevens de herenigingsmatch tussen de PCA- en FIDE-wereldkampioen. In Elista stond Kramnik met 3-1 voor toen Topalovs manager Silvio Danailov Kramnik ervan beschuldigde gebruik te maken van een computer. Kramnik ging volgens het Bulgaarse kamp wel vijftig keer per partij naar het toilet. ‘Toiletgate’ was geboren. Kramnik weigerde de vijfde partij te spelen en verloor die reglementair, zodat zijn voorsprong slonk tot 3-2. Uiteindelijk werd het kampioenschap uitgespeeld en eindigde in 6-6. In de barrage wist Kramnik te winnen. Tussen Topalov en Kramnik is het nooit meer goed gekomen. In 2010 speelde Veselin nogmaals om de wereldtitel, maar Anand was in Sofia te sterk. Topalov schaakt nog steeds, maar duidelijk minder vaak en minder sterk dan in zijn gloriejaren, al staat hij nog steeds in de top twintig waar hij in 1993 door de ooievaar werd afgeleverd.
Danailov heeft een aantal kleine toiletjes laten maken als relatiegeschenk, met in de wc-pot de tekst ‘toiletgate’. Ook het MEC heeft een exemplaar, dat en af en toe tentoongesteld wordt in onze expositie met ‘curiosa’. (ES)
Veselin Topalov, the stork
What did Rupert mean when he depicted Veselin Topalov as a stork? Did he regard Veselin as an unusual presence, just like a stork? Or was it that this stork had brought a new child (chess player) to the world?
We can certainly call Topalov’s entry into the global chess arena unusual. He entered the world top 20 as a big climber in 1993, with a 2635 rating. He had mainly collected those Elo points in Spain, where he had managed to win various open tournaments. Topalov proved to be more than just a flash in the pan by winning a top tournament in Madrid in the same year, ahead of Vladimir Kramnik and Viswanathan Anand. Veni, vidi, vici!
From that moment on, Veselin was a regular guest in all the top tournaments, and his results remained extremely good. The question was: when would he get involved in the struggle for the world title? After a couple of less successful attempts, he managed to reach the final of the Candidates Tournament in Moscow, 2002, but in that final Peter Leko proved too strong for him. Two years later, Topalov made it to the semifinal in the World Championship tournament in Tripoli, but this time he was bested by the future World Champion Rustam Kasimdzhanov. Veselin was finally successful in the Argentinian town of San Luis in 2005. In a double-round event, eight players were going to determine among them who would be the next World Champion. With the exception of Kramnik and Garry Kasparov, who had just quit chess, all the top players were present: Kasimdzhanov, Michael Adams, Leko, Anand, Alexander Morozevitsj, Judit Polgar, Peter Svidler and, of course, Topalov. The latter started fantastically by scoring 6½ uit 7(!!) in the first half of the tournament. Although he made draws in all his games in the second half, his title was never in danger. With a 10 out of 14 score, Topalov remained 1½ point ahead of Svidler and Anand.
Kramnik hadn’t participated since according to the ‘Prague Pact’ he had the right to play a match with the World Champion after San Luis. That match, played one year later, was at the same time the reunification match between the World Champions of PCA and FIDE. In Elista, Kramnik was leading by 3-1 when Topalov’s manager, Silvio Danailov, accused the Russian of using a computer. According to the Bulgarian camp, Kramnik went to the toilet for no less than fifty times during every game. ‘Toiletgate’ was born. Kramnik refused to play the fifth game, losing it by forfeit, and his lead shrank to 3-2. Eventually the title match was finished, ending in a 6-6 score. Kramnik managed to win the playoff. Topalov and Kramnik never got along since. Veselin played for the world title one more time in Sofia, 2010, but Anand was too strong for him. Topalov still plays chess, but much less frequently than in his heyday, even though he is still in the top-20 where the stork had delivered him in 1993.
Danailov had a number of small toilets made as a business present, with a bowl in which the word ‘toiletgate’ is written. The Max Euwe Centre also has a sample, which we show every now and then in our ‘curiosa’ exhibition. (ES)