Verslag en foto door: Bart Stam
Artur Jussupow (59) is een graag geziene grootmeester in het Max Euwe Centrum. Als voormalig wereldtopper heeft hij een schat aan ervaring die hij graag deelt met zijn gehoor. Woensdag gaf hij zijn jaarlijkse training in MEC. Het centrale thema was: algemene eindspelprincipes.
Dat de grootmeester hamert op het belang van een goede eindspelkennis, is niet verwonderlijk. Als talentvolle jeugdspeler en wereldtopper in de voormalige Sovjet Unie, werkte hij decennia lang intensief samen met eindspelvirtuoos Mark Dvoretsky.
Ook nu hamert Jussupow, die sinds 1991 in Duitsland woont, bij zijn schaakleerlingen op het belang van een goede eindspelkennis. “Zeker nu er geen afgebroken partijen meer zijn en een partij in één zitting wordt uitgespeeld, is eindspelkennis essentieel. In geen enkele andere partijfase worden zoveel punten gewonnen en ook weer vergooid. Zelfs door ervaren grootmeesters!”
Artur Jussupow tijdens de training in het MEC
Drie veranderingen
Volgens Jussupow veranderen er in het eindspel drie belangrijke zaken ten opzichte van het middenspel: “De koning wordt een sterk stuk, het belang van pionnen neemt toe en zetdwang is een belangrijk wapen.” Daarnaast wordt het ook steeds belangrijker om steeds de beste zet te spelen. “Speelt een schaker in de opening en het middenspel met euro’s, in het eindspel draait het om centen!”
Voorts is het volgens hem belangrijk om kritisch te blijven kijken naar tactische wendingen en onbalans in de stelling, bijvoorbeeld de verschillen tussen een paard en een loper. En zeker niet onbelangrijk: vertrouw niet teveel op algemene principes.
Wantrouw algemene principes
Jussupow: “Natuurlijk is het belangrijk om die algemene principes goed te kennen maar ze werken helaas niet altijd.” Ter illustratie liet Jussupow voor de pauze een eindspel uit eigen keuken zien. “Ik speelde in 1980 met zwart tegen Rafael Vaganian en dit was de afgebroken stelling. Ik had deze stelling uitgebreid geanalyseerd en dacht dat het potremise was.”
Vaganian-Jussupow (na 41…,Kxf8)
Toen de afgegeven zet 42. a2-a3 uit de envelop kwam, kromp hij ineen. Jussupow: ”Opeens besefte ik hoe sterk deze zet was. Wit geeft zijn loper een belangrijk steunpunt op b4, terwijl de algemene principes zeggen: zet de pionnen nooit op de kleur van de eigen loper.” Overigens kreeg Jussupow later in de partij nog een geweldige kans om de partij alsnog te winnen met een kwaliteitsoffer en een pionnendoorbraak, na onnauwkeurig spel van zijn tegenstander. In tijdnood zag Jussupow de winnende voortzetting echter niet. “Waarschijnlijk had ik mij psychologisch al neergelegd bij de nederlaag.” Uiteindelijk eindigde de partij in remise.
Jussupow adviseert clubschakers om hun eigen eindspelen kritisch en diepgaand te analyseren. Verder adviseert hij om partijen na te spelen van eindspel-virtuozen als Lasker en Capablanca. “Het bestuderen van standaardwerken als Dvoretsky’s Endgame Manual helpt natuurlijk ook enorm”, zo besloot hij deze leerzame avond.