Op 27 februari 2025 is Boris Vasilievich Spasski op 88-jarige leeftijd overleden. De tiende wereldkampioen uit de schaakgeschiedenis speelde eenmaal mee op ons toernooi, in 1967. Spasski won overtuigend, met de fraaie score van 11 uit 15 (toen deden er nog 16 spelers mee).
Spasski was een complete allrounder en werd in 1969 wereldkampioen door Tigran Petrosian te verslaan. Toch zal hij niet herinnerd worden door deze grootse prestatie. Al bij zijn leven is zijn naam altijd gekoppeld geweest (en gebleven) aan de “tweekamp van de eeuw”, de WK match tussen Bobby Fischer en Boris Spasski in Reykjavik 1972, waar Spasski zijn wereldtitel verloor aan de geniale Amerikaan.
Spasski tegen Fischer in 1970
Na zijn onttroning als wereldkampioen bleef Spasski actief als topschaker, waar Fischer verdween. Persoonlijk heb ik het genoegen gehad om Spasski enkele malen te ontmoeten. Eerst als deelnemer aan het tweede VAM Toernooi in Hoogeveen (1998), waar ik toen toernooidirecteur was. Ik keek tegen hem op, maar dat hoefde eigenlijk niet, want in de omgang bleek hij een buitengewoon aimabele persoonlijkheid. Eenmaal bij het hotel, zag ik een ambulance staan. Deze was voor Spasski. Als jonge, onervaren toernooi directeur moest ik ineens met de grote Boris Spasski mee naar het ziekenhuis, zijn partij tegen Tal Shaked werd uitgesteld.
Hij was flauw gevallen, en had daarbij een lelijke hoofdwond opgelopen. In het ziekenhuis krabbelde hij snel weer op. Hij verontschuldigde zich diverse malen bij mij, dat vond ik wel bijzonder. Hij had mij van tevoren willen vertellen dat hij last had van lage bloeddruk en dat dit hem al vaker was overkomen. Ondertussen sprak hij honderduit, heel persoonlijk ook, waarbij de naam “Bobby” vele malen viel.
Later op de dag speelde hij, met een grote zichtbare pleister op zijn voorhoofd, alsnog zijn partij tegen Shaked. Het werd remise. In de avond in de eetzaal had hij alweer het hoogste woord, want Boris hield van praten.
Een jaar of tien later ontmoette ik hem weer, ditmaal was hij eregast bij het toernooi in Bilbao. Bij een lange lunch zat ik naast hem, een waar genoegen.Zijn verhalen stopten nooit, de wijn voedde zijn goede humeur. Het was voor mij een onvergetelijke middag. Hij was intelligent, vriendelijk en geestig. Boris Spasski zal worden gemist.
Jeroen van den Berg
Jeroen van den Berg is naast manager Max Euwe Centrum ook toernooi directeur van Tata Steel Chess
This text in English on Tata Steel Chess site:
https://tatasteelchess.com/en/news-media/memoriam-boris-spassky-1937-2025