Gepubliceerd op 19 november 2015

Boeiende training Matthew Sadler

Leren van oude meesters

 

Door: Bart Stam

Net als bij veel andere zaken in het leven wordt ook schaken lastiger met het klimmen der jaren. Het geheugen neemt af, waardoor het voor oudere spelers lastiger is om bijvoorbeeld nieuwe openingen, combinaties, eindspelen of middenspelposities te leren en verworven kennis te behouden. Ook gaat de vermoeidheid een woordje meespreken bij lange partijen. De ratinglijsten en statistieken zijn onverbiddelijk: vrijwel alle schakers boven de veertig zien hun rating gestaag dalen doordat zij meer blunders maken dan vroeger. Toch is het volgens grootmeester Matthew Sadler, bekend van de boekenrubriek in New In Chess, wel degelijk mogelijk iets te doen aan de neergaande lijn. Bijvoorbeeld door de partijen van Capablanca (1888-1942) en Lasker (1868-1941) goed te bestuderen. “Beide oud-wereldkampioenen waren nog zeer succesvol in de jaren dertig. Ook toen jonge spelers als Flohr, Botwinnik en Keres op het toneel verschenen,” aldus Sadler in vlekkeloos Nederlands tijdens zijn boeiende training op woensdag 18 november in het Max Euwe Centrum. Over het schakersleven heeft Sadler, samen met Natasha Regan, het boek Chess for Life – understandig how chess skills develop and change with the passage of time geschreven. Dit verschijnt in februari 2016 bij uitgeverij Gambit.

Zelf heeft Sadler veel baat gehad bij het bestuderen van de circa zeshonderd partijen van Capablanca ter voorbereiding op een rapidtoernooi in Londen. Hier deden ook Kramnik en Svidler mee. “Ik speelde destijds heel slecht en wilde niet afgaan tegen deze wereldtoppers. Drie à vier weken voor het toernooi heb ik vrijwel alle partijen bestudeerd van Capablanca. Daar heb ik veel aan gehad tegen Kramnik en Svidler door tal van nieuwe ideeën op te doen.” Sadler ontdekte dat de grote Cubaan met wit een grote voorliefde had voor een paard op e5, het liefst zo snel mogelijk. Treffende voorbeelden zijn Capablanca-Blanco, Havanna 1913 en Capablanca-Romi, Parijs 1938. Beide partijen won de Cubaan in fraaie stijl.

Een tweede kenmerk voor Capablanca’s partijen is de geweldige coördinatie tussen beide paarden. Sadler illustreerde dit aan de hand van de partij Capablanca-Sergeant, Hastings 1930. Voorts was de Cubaan meester in het compact houden van zijn stelling.

Sadler training

 

Na de pauze behandelde Sadler partijen van Lasker. Hij deed dit aan de hand van het in 2014 verschenen boek John Nunn’s Chess Course – a complete chess education based on the games of World Champion Lasker

Sadler: “Lasker was een meester in het omzetten van kleine positionele pluspunten in beslissend voordeel. Dat kwam enerzijds door zijn geweldige wedstrijdmentaliteit maar ook door zijn psychologische kennis. Hij gaf zijn tegenstanders de indruk dat hun stelling in orde was, om met subtiele manoeuvres steeds nieuwe dreigingen te creëren. Net zolang totdat de tegenstander onder de voortdurende druk bezweek. ” Als voorbeeld toonde hij Lasker-Rubinstein, Sint-Petersburg 1914. “Vanuit een gelijk middenspel brengt Lasker zijn opponent in een verloren toreneindspel.” Kijkend naar de huidige generatie wereldtoppers ziet Sadler sterke overeenkomsten tussen Lasker en Magnus Carlsen.

Na zo’n 2,5 uur togen de zestien bezoekers, merendeels oudere schakers, tevreden huiswaarts. Niet alleen vanwege de zeer onderhoudende en leerzame schaaktraining maar ook in de wetenschap dat het ook op later leeftijd mogelijk blijft om beter te gaan schaken.