In de voetbalwereld is het een normale zaak dat spelers alleen onder hun voornaam bekend staan. Denk aan Ronaldo. Maar wie weet dat ook in de schaakwereld zo iemand rondloopt? En niet de minste: Viswanathan Anand. Hoewel, Viswanathan is eigenlijk niet een familienaam in onze betekenis maar een zogeheten patroniem of vadersnaam, die aangeeft hoe de vader van de betrokkene heet. Hoe dan ook, we kennen hem als Anand, soms ook wel de Tijger van Madras genoemd. Zo te zien heeft Rupert van der Linden die bijnaam gekend.
De entree van Anand in de schaakwereld was opmerkelijk. Niet vanwege de leeftijd waarop hij zijn titels behaalde. Hij was vijftien toen hij IM werd en op zijn achttiende was hij grootmeester. Dat is tegenwoordig een latertje. Nee, het bijzondere aan Anand was de snelheid waarmee hij in zijn beginjaren zijn zetten uitvoerde. Ik herinner mij nog zijn kandidatentweekamp tegen Karpov uit 1991. Alsof zijn tegenstander niet een ex-wereldkampioen was, en wat voor een, deed hij zijn zetten vaak a tempo. Daarmee maakte hij het zijn tegenstander knap moeilijk, al verloor hij uiteindelijk wel met 3½-4½.
Anand was toen 22 en het was duidelijk dat dit niet zijn laatste poging zou zijn om wereldkampioen te worden. Uiteindelijk moest hij tot het millenniumjaar 2000 wachten tot hij de titel binnenhaalde door in de finale van het FIDE knock-outtoernooi Sjirov overtuigend te verslaan.
In de verscheurde tijd die daaraan voorafging had hij twee keer een finalematch verloren. In 1995 was Kasparov te sterk in een WK-cyclus van de Professional Chess Association. Begin 1998 verloor hij van Karpov in de FIDE-cyclus na een schandalige vertoning. In december 1997 werd in Groningen een knock-outtoernooi gespeeld om te bepalen wie wereldkampioen Karpov mocht uitdagen. De uitgeputte winnaar, het werd Anand, mocht drie dagen later in Lausanne tegen de titelhouder aantreden. Het mag een wonder heten dat Anand twee keer een achterstand wist weg te werken en pas in de beslissende rapidpartijen ten onder ging. De Indase pers schreef: “Het was alsof na het voltooien van een crosscountry marathon een honderd meter moest lopen.” En Anand zelf zei: ”Karpov wacht tot het lichaam van de uitdager in een lijkkist wordt afgeleverd.”
Pas in 2007, hij was toen al 38, begon de echte heerschappij van Anand. Voor het eerst sinds 1948 werd in een toernooi beslist wie wereldkampioen zou worden. Anand won voor Kramnik en verdedigde zijn titel in de jaren erna succesvol in matches tegen Kramnik, Topalov en Gelfand. Pas in 2013 maakte Magnus Carlsen een eind aan Anands heerschappij.
Dat het snelle spel van zijn jeugdjaren hem ook op latere leeftijd nog steeds goed afging bewees hij in 2017 door wereldkampioen rapid te worden. Het bevestigde de woorden van de Amerikaanse grootmeester Kavalek, die hem ooit de meest veelzijdige wereldkampioen noemde, aangezien hij zijn titels had behaald in een gewoon toernooi, een knock-outtoernooi, een match en in rapid beslissingspartijen.
De rapidoverwinning van 2017 zal wel zijn laatste grote titel zijn. In dat geval was het een waardige bekroning van een ongekend succesvolle schaakloopbaan. (MbdW)
The most all-round World Champion
In the world of football, it is quite normal for players to be known solely by their first names – just think of Ronaldo. But did you know there is also someone like that walking around in the chess world? We’re talking about no less a player than Viswanathan Anand. Although actually ‘Viswanathan’ is not a family name in the way we use it, but a so-called patronymic, or father’s name, indicating the name of the father of the person in question. Anyway, we know him as Anand, sometimes also called the Tiger of Madras. Judging from the cartoon, Rupert van der Linden knew that nickname.
Anand’s entrance in the chess world was remarkable. Not because he obtained his titles at such a young age. He was fifteen when he became an IM, and a grandmaster at eighteen – these days, that’s even quite late. No, the special thing about Anand was the speed with which he made his moves in his early years. I remember his Candidates Match against Karpov in 1991. As if his opponent wasn’t an ex-World Champion (and not the worst of them!), he often made his moves à tempo, making things quite difficult for his opponent, even though he eventually lost 3½-4½.
Anand was 22 then, and it was clear that this wasn’t going to be his last attempt at the world title. In the end he had to wait until the millennium year 2000 before he could haul in the title by convincingly beating Alexei Shirov in the final of the FIDE knock-out tournament.
In the ‘torn time’ prior to this, Anand lost two final matches. In 1995, Garry Kasparov was too strong in a World Championship cycle of the Professional Chess Association. In early 1998, he lost to Anatoly Karpov in the FIDE cycle after a scandalous spectacle. In December 1997, a knock-out tournament was played in Groningen to determine the challenger of World Champion Karpov. The exhausted winner – Anand – had to face the title holder three days later in Lausanne. It was little short of a miracle that Anand managed to equalize the score twice, and only went down in a playoff with rapid games. The Indian press wrote: ‘It was a race between one who had just completed a marathon and the other starting afresh in a 100 metres dash,’ and Anand said: ‘Karpov waited for the corpse of his challenger to be delivered in a coffin.’
Not until 2007, when he was already 38, did Anand’s actual reign start. For the first time since 1948, it was determined in a tournament who would become the World Champion. Anand won the event, ahead of Vladimir Kramnik, and successfully defended his title in the years after that in matches versus Kramnik, Veselin Topalov and Boris Gelfand. Only in 2013, Magnus Carlsen put an end to Anand’s reign.
In 2017, Anand proved that he was still able to play fast like in his younger years by winning the world title in rapid chess thus confirming the words of the American grandmaster Lubos Kavalek, who once called him the most all-round World Champion, since he had conquered his titles in a normal tournament, a knock-out tournament, a match, and a rapid playoff.
Probably his 2017 rapid victory will remain his last great title. If so, this was a worthy crowning of a uniquely successful chess career. (MbdW)